van Klei tot Keramiek
Van klei tot keramiek
Het woord keramiek komt uit het Grieks, ‘Keramos’, dat staat voor leem, pottenbakkersklei ofwel ‘werk gemaakt van aarde’. Klei wordt nadat het bewerkt, gevormd en gedroogd is, gebakken tot een steenachtig materiaal en dat noemen we uiteindelijk keramiek. Pottenbakken is een traag en arbeidsintensief proces.
Klei en de draaischijf
“Wanneer je bezig bent met klei ben je echt even in een andere wereld. Je moet je aandacht erbij houden, dus je bent echt in het 'hier en nu'.
Voordat je iets kunt maken wordt de klei goed door gekneed (walken), zodat het soepel wordt en de luchtbellen eruit zijn. Een potje met een luchtbel ontploft in de oven. Na het walken is de klei hanteerbaar om te vormen. Hij is als het ware wakker geschud.
Het is belangrijk dat je de klei precies in het midden van de draaischijf zet (centreren van de klei), zodat je gelijkmatig kan draaien. Het is een geen makkelijke stap het kan frustrerend zijn maar is essentieel dat het goed gebeurt.
“Het is een fijn gevoel als de klei zich vormt door de beweging van je vingers. Het voelt heel zacht en soepel en je kunt het vormen hoe je wil door de druk te veranderen’.
Klei en de afwerking
Als het werkstuk gedraaid is moet het langzaam drogen, tot de klei “lederhard” is. Dit duurt ongeveer 2 dagen, ik kijk regelmatig bij mijn stukken om te voelen hoe ver de klei is. Grote stukken of massieve stukken hebben een langere tijd nodig om te drogen.
Nadat het werkstuk lederhard is geworden, wordt het afgedraaid. Hiermee wordt de bodem recht gedraaid en kan er een standring aangebracht worden, hiermee geef je eigenlijk de identiteit aan een werkstuk, strak, hoekig of meer rond. In deze fase zet ik mijn stempel onderop het werk en soms decoreer ik het in deze fase. Vervolgens moet het verder drogen tot “bonedry” dit kan je voelen doordat de kou er vanaf is. De klei heeft de kamer temperatuur aangenomen.
Als het werk goed gedroogd is wordt het in de keramiek oven gebakken tot ongeveer 950 °C. (biscuit bakken). In de oven transformeert klei tot keramiek. Deze stook duurt zo’n 9 uur en heeft ongeveer ook zo lang nodig om weer af te koelen.
Glazuren een verassing
Nu kan het werkstuk geglazuurd worden in één kleur of door meerdere lagen van diverse kleuren over elkaar heen aan te brengen. Het is erg leuk om te experimenteren, alles is mogelijk. Nadat de glazuur gedroogd is kan het werkstuk afgebakken worden op, wat ik doe, bijvoorbeeld 1220 °C. De oven wordt langzaam hoog gestookt zodat het sterk genoeg is om in de vaatwasser te doen.
En dan komt eigenlijk het meest spannende moment van het pottenbakken….hoe komen de stukken het uit de oven? Is de glazuur mooi gesmolten, is de kleur zoals je wenste? Na 8-10 uur bakken is het ongeveer anderhalve dag wachten tot de oven afgekoeld is tot ongeveer 100 °C, alvorens je de deur kan openen. Als het keramiek te snel afkoelt kan het kapot springen.
